Гари Каспаров, кој многумина го сметаат за најдобар шахист на сите времиња, во интервју за Newsweek вели дека победата на Украина во војната што ја започна Москва ќе доведе до колапс на режимот на Владимир Путин и ќе отвори нов почеток за Русија.
– Сосема сум сигурен дека Русија ќе биде помала во следните пет години – изјави тој за Newsweek. Опишувајќи ја војната во Украина како „геноцид“, чии последици „ќе ги чувствуваме со децении“, тој рече дека руските територии како што се републиките Татарстан, Башкортостан и Чеченија „многу веројатно ќе заминат“.
– Ова е процес кој запре во 1991 година со распадот на Советскиот Сојуз, но мислам дека распадот на Руската империја е неизбежен – вели Каспаров. Путин отворено зборува за своите империјални амбиции, како што се покажа со неговото заземање на Крим во 2014 година, последователната војна во регионот на Украина во Донбас и целосната инвазија што ја започна во февруари 2022 година.
– Јасно е дека Руската империја мора да престане да постои. Прашањето е дали слободниот свет ќе направи политика која ќе им помогне на другите сили во Русија да зачуваат дел од територијата со мнозинско руско население и да ја реформираат земјата за да стане иден сојузник на евроатлантската цивилизација, или работите целосно ќе излезат од контрола? Се запраша Каспаров.
Поради ова, тој верува дека на Украина треба да и се даде сето оружје што и е потребно за да победи, бидејќи тоа ќе му стави крај на режимот на Путин „во време кога сè уште имаме некои врски од рускиот владејачки механизам што би можеле да се внесат во новиот систем на управување“.
Тој ја замислува Русија како парламентарна република или лабава федерација, „но мора да почнеме од нула“.
Поранешниот светски шампион влезе во политиката откако се повлече од шаховскиот свет и го создаде Обединетиот граѓански фронт, социјално движење кое работи на зачувување на демократијата.
Со години предупредуваше на заканата што Путин ја претставува за светскиот поредок, а во 2015 година го споредуваше со Адолф Хитлер во неговата книга „Зимата доаѓа“. Следната година тој беше ко-основач на Форумот Слободна Русија, кој беше прогласен за „непожелна организација“ од руското државно обвинителство во февруари.
Како што пишува хрватски Јутарњи, три месеци по почетокот на војната, Каспаров, кој од 2014 година е хрватски државјанин, го основа Рускиот акционен комитет со прогонетиот руски бизнисмен Михаил Ходорковски, поранешен шеф на нафтената компанија Јукос, кој беше во затвор една деценија поради обвиненија за политички мотивирани. Заедно, тие се обидуваат да изградат соработка меѓу руската дијаспора и западните организации и влади, се со цел да го соборат Путин. Додека истакнати руски дисиденти се обединети против Путин, се чини дека меѓу многу од нив има мало единство. Во меѓувреме, Каспаров ги отфрла несистемските руски опозициски партии во неговата земја, за кои вели дека работат под покровителство на Кремљ. За него руската опозиција мора да се заснова на три принципи: „Војната е криминална, режимот е нелегитимен“. Крим е Украина. Сè додека сте спремни да ги кажете овие три работи, вие сте се приклучиле на алијансата.
Се проценува дека околу 900.000 Руси ја напуштиле земјата од почетокот на војната во февруари 2022 година. Тоа е егзодус што доби поттик кога Путин најави делумна мобилизација во септември.
Каспаров евидентира колку припадници на високата средна класа имало меѓу нив. Нивното собирање во она што тој го нарекува „виртуелна Јужна Кореја“ може да „создаде основа за идната руска елита“.
На овој начин Каспаров би одговорил на предизвикот да смени илјадници функционери во Русија кои моментално управуваат со оваа земја.
– Можеби веќе имате куп таленти кои би можеле да ви помогнат во оваа огромна задача – рече Каспаров, иако е свесен дека ќе му биде потребна помош од Западот.
– Колку побрзо ја создадеме оваа виртуелна руска држава во егзил, толку се поголеми шансите да имаме солидна основа за новата Русија по падот на режимот на Путин – убеден е Каспаров.
Во изградбата на оваа нова Русија, Западот не треба да ги прави грешките направени по војната во Ирак, „во која отстранувањето на целиот систем, спроведување на законот и сите елементи на Садам од владејачката структура заврши во целосен хаос“.
– Мора да има некаква форма на компромис што допрва треба да се најде. Во моментов немам одговор на тоа, но верувам дека тоа е единствениот начин да се оди напред – смета Каспаров.
Каспаров вели дека мора да има правда по војната за оние кои се тесно вклучени во инвазијата на Украина, но тие треба да се разликуваат од другите руски функционери.
– Иако имате еден куп измамници и насилници кои владеат со Русија, 90 отсто од нив не се воени злосторници и таму може да се поделите – рече Каспаров.
– Ако сакате да бидете сигурни дека Русија нема да се сруши, мора да покажете дека ќе одговараат 10 отсто од поврзаните со војната. Тогаш создавате празнина што можат да ја пополнат луѓе како мене, Ходорковски и Навални – тврди Каспаров.
Угнетувањето на човековите права во Русија се продлабочи од почетокот на војната. Независните медиуми се затворени, илјадници се во затвор, оставајќи им на противниците на Путин кои не можат да ја напуштат земјата неколку опции.
Каспаров ги нарекува овие луѓе „херои“ и инсистира дека „ќе дојде моментот кога системот ќе пропадне и тогаш ќе ни требаат овие луѓе“.
– Едноставно, тој гнев ќе ни треба – заклучува Каспаров за Newsweek.
Подготви: Ј. Ѓ.